Dış Ticarette Teslim Şekilleri (Incoterms 2000-2010)

Şu an itibarı ile güncel kullanılan 11 adet Incoterms Terimi bulunmaktadır. 2000 yılı Incoterms’de 13 adet olan bu terimler 2010 yılında ICC tarafından yapılan bir revizyonla 11 adede düşürülmüştür. Güncel durumda halen Incoterms 2000 de kullanılabilmektedir.

Bu sayfada 2000 ve 2010 yılına ait tüm teslim şekillerini kullanıldıkları taşıma modlarına göre ele alıyoruz.

1. TESLİM ŞEKİLLERİNİN BİR DIŞ TİCARET İŞLEMİNDE AÇIKLIK GETİRDİĞİ KONULAR:
   1. Malın teslim yeri ve teslime kadar riskin ve maliyetin dağılımı
   2. Nakliye organizasyonu sorumluluğu
   3. Nakliye Sigortası yaptırma zorunluluğu
   4. Teslim edilen veya teslim alınan yerde gümrükleme sorumluluğu
   5. Teslim edilen veya teslim alınan yerde yükleme/boşaltma sorumluluğu

3. DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR:
   1. Düzenlenen evraklarda özellikle faturada, eğer bir akreditif var ise akreditif küşadında mutlak suretle Teslim Şeklinin devamına teslim şeklinin içeriği doğrultusunda Teslim Yeri açıkça yazılmalıdır.
   2. Teslim şeklinin geçerli olduğu yıl yazılmalıdır (Incoterms 2000, Incoterms 2010 gibi)2000 öncesi Incoterms’ler kullanılmamaktadır.
   3. Faturanın teslim şeklinin özelliklerine göre düzenlenmesi gerekmektedir. (Navlun Sigorta vb masrafların ayrı gösterilmesi gibi)
   4. Taşıma moduna göre geçerli olan teslim şekilleri seçilerek evraklar düzenlenmelidir. Aksi halde hukuki ortamda sorunlar ile karşılaşılacaktır. Örneğin, deniz taşımacılığında geçerli olan bir teslim şeklini Karayolu taşımacılığında kullanmak ve evrakları buna göre düzenlemek gibi…
4. INCOTERMS GRUPLARI ve INCOTERMS (TESLİM ŞEKİLLERİ) 2000 VE 2010:

E GRUBU: İhracatçının fabrika, depo vb sahasında uluslararası taşımaya konu olacak malı alıcıya teslim etmesi anlamına gelir. Ancak, ülkelerin ticaret kanunları gereği bu her zaman bu şekilde işletilmemektedir. İhracatçı kendi ülkesindeki tüm işlemleri tamamlamak sureti ile ancak ihracat faturasını EXW olarak düzenleyip diğer masrafları ithalatçıya ayrıca rücü ederek ve herhangi bir risk ve sorumluluk almadan teslimi gerçekleştirebilmektedir.

EX WORK – INCOTERMS 2010 : Alıcının sözleşmeye konu olan malını ihracatçının fabrika sahasında teslim almasını ifade eder. Bu teslim şeklinde satıcı , sadece malı zamanında fabrika sahasında yüklemeye hazır etmekle yükümlüdür. Tüm ihracat evraklarının hazırlanması, malın teslim yerinden gümrükleme sahasına kadar nakliyesi, gümrükleme işlemlerinin tamamlanması ve gerekli tüm izinlerin alınması, malın uluslararası nakliye aracının belirlenmesi ve  yüklenmesi , nakliye sigortasının yaptırılmasına  kadar ihracatçının ülkesindeki tüm işlemlerin sorumluluğu, riski ve maliyeti ithalatçıya aittir. BÜTÜN TAŞIMA MODLARINDA KULLANILABİLİR.

F GRUBU: İhracatçının teslim ülkesinde malı ihracat ile ilgili tüm gümrük işlemlerini tamamlayarak taşıt üstünde teslim ettiği teslim şekillerini kapsar.

FAS (FREE ALONGSIDE SHIP) – INCOTERMS 2010  : İhracatçının , malı limanda gümrükleme işlemleri ithalatçı tarafından tamamlanmak üzere teslim etmesi anlamına gelir. İhracatçının sorumluluğu ve riski limana teslim etmesi ile son bulur. SADECE GEMİ – SU YOLU TAŞIMACILIĞINDA KULLANILIR.   Nakliye organizasyonunu yapmak ithalatçının sorumluluğundadır.Uluslararası Nakliye Sigortası yaptırma zorunluluğu olmayan teslim şekli grubunda olup, ithalatçı kendi adına yaptırır. Gümrük ve Ticaret Kanunlarının bilinmediği bir ülkede ithalatçı açısından bu işlemleri tamamlamanın mümkün olmadığı durumlarda, nakliye acenteleri, mümesillikler veya ihracatçının desteği ile bu işlemler tekemmül ettirilebilir.  İhracatçının gümrükleme işlemlerinde vereceği destek, FAS teslim şekli sorumluluklarının dışına çıkacağı anlamına gelmez. Tüm sorumluluk ve riskler yine ithalatçıya aittir.

FOB (FREE ON BOARD) – INCOTERMS 2010  : İhracatçının, malı çıkış ülkesinde tüm gümrükleme işlemlerini tamamlamak sureti ile geminin bordasına yüklenmesi sonrası ithalatçıya teslim etmiş olur. Bu aşamaya kadar olan tüm işlemler,maliyetler ve riskler ihracatçıya aittir. Nakliye organizayonun yapılması, taşıma sözleşmelerinin yapılması ithalatçıya aittir. Diğer taraftan Uluslararası Nakliye Sigortası yaptırma zorunluluğu olmayan teslim şekli grubunda olup, teslim aldığı andan itibaren diğer bir değişle konşimento tarihi itibarı ile ithalatçı kendi adına yaptırır. SADECE GEMİ – SU YOLU TAŞIMACILIĞINDA KULLANILIR.

FCA (FREE CARRIER) – INCOTERMS 2010  : FOB teslim şekli ile işleyiş olara tamamen aynı olup sadece taşıma modları açısından farklılık arz etmektedir. HAVA-KARA-DEMİRYOLU VE MULTIMODAL TAŞIMACILIKTA KULLANILIR. İhracatçı malı çıkış gümrüğünde tüm gümrük işlemlerini tamamlayarak uçağa,vagona, TIR’a yükledikten sonra teslim etmiş sayılır. Bu aşamaya kadar tüm risk, sorumluluk ve maliyetler ihracatçıya aittir. Nakliye organizayonun yapılması, taşıma sözleşmelerinin yapılması ithalatçıya aittir. Diğer taraftan Uluslararası Nakliye Sigortası yaptırma zorunluluğu olmayan teslim şekli grubunda olup, teslim aldığı andan itibaren diğer bir değişle konşimento tarihi itibarı ile ithalatçı kendi adına yaptırır.

C GRUBU : Navlun ödemesinin ihracatçı tarafından ödendiği bu teslim şekli bu nedenle varış yeri teslim şekillerinin yer aldığı gruba girmektedir. Ancak D Grubu da aynı şekilde değerlendirilmesine rağmen aralarında ihracatçının mal üzerindeki riski açısından önemli farklılıklar arz eder.

CFR (COST & FREIGHT) – INCOTERMS 2010: İhracatçının uluslararası taşımaya konu olan malı zamanında hazır ederek, kendi ülkesinde tüm ihracat ile ilgili prosedürleri tamamlayarak (evrakların hazırlanması, gümrük işlemlerin tamamlanması) , kendisi tarafından belirlenen acentenin gemisine malı yüklemesi ile riskini ithalatçıya devretmiş olur. İhracatçı firma, düzenlediği ihracat faturasında ayrı olarak belirtmek sureti ile navlunu ödemekle yükümlüdür. CFR teslim şeklinde ihracatçı malı ithalatçının ülkesinde gemi üstünde teslim ederken malın üzerindeki riski kendi ülkesinde gemiye yüklemesi ile bırakır. İHRACATÇININ NAKLİYE SİGORTASI YAPMA ZORUNLULUĞU YOKTUR.. Nakliye Sigortası ithalatçı tarafından yapılır. SADECE GEMİ – SU YOLU TAŞIMACILIĞINDA KULLANILIR. CFR Teslim şekli , içinde uluslararası nakliye sigortasını da barındırır.

CPT ( CARRIAGE PAID TO) – INCOTERMS 2010: SADECE HAVA,KARA,DEMİRYOLU VE MULTİ MODAL (ÇOKLU TAŞIMACILIK) DA KULLANILIR. İhracatçının uluslararası taşımaya konu olan malı zamanında hazır ederek, kendi ülkesinde tüm ihracat ile ilgili prosedürleri tamamlayarak (evrakların hazırlanması, gümrük işlemlerin tamamlanması) , kendisi tarafından belirlenen uçağa , T.I.R’a veya Tren vagonuna malı yüklemesi ile riskini ithalatçıya devretmiş olur. İhracatçı firma, düzenlediği ihracat faturasında ayrı olarak belirtmek sureti ile navlunu ödemekle yükümlüdür. CPT teslim şeklinde ihracatçı malı ithalatçının ülkesinde araç içinde/üstünde teslim ederken malın üzerindeki riski kendi ülkesinde nakliye aracına  yüklemesi ile bırakır. İHRACATÇININ NAKLİYE SİGORTASI YAPMA ZORUNLULUĞU YOKTUR.. Nakliye Sigortası ithalatçı tarafından yapılır.

CIF (COST INSURANCE & FREIGHT) – INCOTERMS 2010 : Uluslararası Nakliye Sigortası yaptırılması zorunlu olan teslim şekli olup bu sigorta ihracatçı tarafından ithalatçının adına yaptırılır. SADECE GEMİ – SU YOLU TAŞIMACILIĞINDA KULLANILIR.  Nakliye organizasyonunun da ihracatçı tarafından yapıldığı bu teslim şeklinde , ihracatçı navlunu öder. İhracatçı malı alıcının istediği ülkede gemi üstünde teslim ederken mal üstündeki riskini yükleme limanında gemi üstünde bırakır. İhracatçı, ithalatçı adına yaptıdığı sigorta bedlini ve navlun bedelini , ihracat faturasında mal bedeli dışında ayrı ayrı göstermek zorundadır. Bu fatura düzenlenme şekli özellikle bizim ülkemizde gümrüklerde vergilendirme açısından çok önemlidir. Bu ayırımın yapılmadığı hallerde, gümrük kanuna göre emsal değer olarak navlun için %10 sigorta için %3  eklenerek vergilendirme yapılır.

CIP (CARRIAGE & INSURANCE PAID TO) – INCOTERMS 2010 : Uluslararası Nakliye Sigortası yaptırılması zorunlu olan teslim şekli olup bu sigorta ihracatçı tarafından ithalatçının adına yaptırılır. SADECE HAVA, KARA, DEMİRYOLU VE MULTİ MODAL (ÇOKLU TAŞIMACILIK) DA KULLANILIR. RO-RO taşımacılığında da kullanılacak olan teslim şeklidir. Nakliye organizasyonunun da ihracatçı tarafından yapıldığı bu teslim şeklinde , ihracatçı navlunu öder. İhracatçı malı alıcının istediği ülkede araç içinde/ üstünde teslim ederken mal üstündeki riskini yükleme yerinde araç içinde/ üstünde  bırakır. İhracatçı, ithalatçı adına yaptıdığı sigorta bedlini ve navlun bedelini , ihracat faturasında mal bedeli dışında ayrı ayrı göstermek zorundadır. Bu fatura düzenlenme şekli özellikle bizim ülkemizde gümrüklerde vergilendirme açısından çok önemlidir. Bu ayırımın yapılmadığı hallerde, gümrük kanuna göre emsal değer olarak navlun için %10 sigorta için %3  eklenerek vergilendirme yapılır.

D GRUBU : Varış noktası teslimi ifade eden bu grup teslim şeklinde Uluslararası Nakliye Sigorta zorunluluğu İhracatçının ithalatçı adına yaptırmasının olmadığı kendi üstüne yaptırmasının mümkün kılındığı teslim şekillerini barındıran gruptur. Bu grupta İhracatçı malı NAVLUNU ödenmiş olarak teslim eder. Navlun Bedeli ihracat faturalarında ayrı olarak gösterilir.

DES (DELIVERY EX SHIP) – INCOTERMS 2000 : İhracatçının varış limanında , gemi üstünde teslim etmesi anlamına gelmektedir. Bakıldığında CIF teslim şeklinin işleyişi gibi gözükse de buradaki önemli fark CIF teslim şeklinde ihracatçının ithalatçı adına yaptırması gereken uluslararası taşıma sigortasını yaptırmak zorunda olmadığıdır. Teslim yerine kadar kendi adına yaptırabilir. Aynı CIF gibi sadece DENİZ YOLU TAŞIMACILIĞINDA kullanılır.Özellikle peşin ödeme sistemlerinden biri işletilmiyorsa bu teslim şekli üzerinde anlaşılabilir. Faturanın INCOTERMS 2000 olarak düzenlenmesi ve navlun bedelinin ayrıca gösterilmesi gerekmektedir.

DEQ (DELIVERY EX QUERY) – INCOTERMS 2000 : İhracatçının varış limanında, malı gemiden limana boşaltarak ve tüm gümrük işlemlerini tamamlayarak alıcıya teslim etmesi anlamına gelmektedir. Çok kullanılmayan bir teslim şekli olmakla birlikte yerine 2010 yılında getirilen DAT teslim şekli içerisine işleyişi alınarak , DEQ SADECE DENİZ YOLU TAŞIMACILIĞINDA kullanılırken DAT ile bu sistemin TÜM TAŞIMA MODLARINDA  uygulanması sağlanmıştır.

DDU (DELIVERED DUTY UNPAID) – INCOTERMS 2000 : Varış ülkesinde belirlenen bir noktada (gümrüklü saha, antrepo, alıcının fabrikası/deposu vb) ihracatçının ithalatçıya/alıcıya teslim etmesi anlamına gelen bu teslim şeklinde işleyiş, ihracatçının varış ülkesinde taşıma aracından malı gümrüklü sahada boşaltarak gümrük işlemlerini vergi ve fonların ithalatçı tarafından ödenmesi koşulu ile başlatması , gerekli izin ve belgeleri alması, vergilerin ödenmesi müteakip ithalatçının belirttiği yerde araç üstünde teslim etmek üzere tekrar malı iç nakliye ile taşıtması anlamına gelir. TÜM TAŞIMA MODLARINDA KULLANILIR. Bu teslim şekli 2010 yılında kaldırılmış yerini DAP almıştır.

DAF (DELIVERY AT FRONT) – INCOTERMS 2000 : İhracatçının malı ithalatçı tarafından belirlenen ülke sınırında araç üstünde teslim etmesi anlamına gelmektedir. Bu teslim şeklinde , ihracatçı belirlenen teslim sınırına kadar olan tüm masraflara ve risklere katlanır. Sınırda ithalatçıya araç üstünde teslim ederken orada oluşacak tüm masraflar ve riskler ithalatçının sorumluluğu altındadır.SADECE KARA VE DEMİRYOLUNDA KULLANILIR. 2010 yılında yerini DAP bırakarak kapsamı genişletilmiş ve tüm taşıma modlarında kullanılır hale gelmiştir.

DAT (DELIVERED AT TERMINAL) – INCOTERMS 2010 : İhracatçının malı belirlenen bir terminalde (Liman,Havaalanı,Gar,Kara Gümrükleri ) , taşıma aracından boşaltarak ithalatçının ülkesinde gümrükleme işlemleri için gerekli izin ve belgeleri tamamlayarak teslim etmesi anlamına gelir. İthalatçının ülkesinde tüm gümrükleme işlemleri ve maliyetleri ve bu sırada oluşan riskler ithalatçıya aittir.TÜM TAŞIMA MODLARINDA kullanılır. İhracatçı teslim yerine kadar risklerini karşılamak adına uluslarararsı taşıma sigortasını kendi adına yaptırabilir.

DAP (DELIVERED AT PLACE) – INCOTERMS 2010 : İhracatçının ithalatçının belirlediği fabrika /depo sahasında,sınırda,gümrükte, noktada malı taşı üstünde teslim etmesi anlamına gelir. TÜM TAŞIMA MODLARINDA kullanılır. İhracatçı teslim yerine kadar risklerini karşılamak adına uluslarararsı taşıma sigortasını kendi adına yaptırabilir. Burada ihracatçı mal varış gümrüğüne geldikten sonra gümrükleme ve diğer işlemler ithalatçı tarafından tamamlandıktan sonra malı tekrara domestik bir araçla ithalatçının belirttiği noktaya taşır ve orada araç üstünde teslim eder.

DDP (DELIVERED DUTY PAID) – INCOTERMS 2010 : İthalatçı için tam bir anahtar teslim şeklidir. İhracatçı yükleme ülkesindeki tüm işlemler ile varış ülkesindeki tüm işlemleri tamamlayarak malı , ithalatçının fabrika sahasında araç üstü teslim eder. EXW teslim şeklinin tam tersi bir işleyiş vardır. TÜM TAŞIMA MODLARINDA kullanılır. İhracatçı teslim yerine kadar risklerini karşılamak adına uluslarararsı taşıma sigortasını kendi adına yaptırabilir.